Wandelen op de kasteelpaden in het dal van Schwarzer Laber en Naab

Plotseling doemt de burcht Parsberg met haar massieve muren op uit de september-nevel. Gebouwd op een kalksteenrots boven de stad. De burcht torent onneembaar hoog de lucht in, opgestapeld uit grote, donkere rotsblokken. Boven haar alleen de blauwe ochtendlucht van de Oberpfalz. Indrukwekkend.

Wacht eens even, rammelen daar geen ridders in hun harnas en hinniken de strijdrossen niet opgewonden? Met een beetje fantasie, misschien… Maar de ridderlijke geluiden zijn al lang vervaagd. Een "Castrum Bartesberch" werd voor het eerst genoemd in een document in 1205, tijdens de Staufer-periode. De kasteelheer is van het invloedrijke Parsberger-geslacht. Alleen de resten van de muren zijn bewaard gebleven. En de funderingen van de Burgfried, de hoofdtoren. Die kun je beklimmen om van het uitzicht vanaf de top te genieten.

Parsberg: een burcht, twee kastelen

Aan de voet van de ruïne schitteren twee witte, slanke torens met uienkoepel in de ochtendzon. Ze horen bij het bovenste kasteel, een trots renaissancegebouw dat rond 1600 werd gebouwd en later werd uitgebreid met het barokke onderste kasteel. Tegenwoordig vertelt een museum het verhaal van het leven van de mensen van deze regio, van de prehistorie tot de moderne tijd en ingedeeld op basis van historische verbanden.

Het hoogtepunt is een delicate, bronzen keltische maskergesp uit de 5e eeuw voor Christus. Er woonden toen net zoveel mensen in de regio als in de 18e eeuw! Geen wonder, het is hier erg mooi!

De stad Parsberg ligt op een heuvel in het rustige dal van de Schwarze Laber. Dit riviertje ontspringt bij Neumarkt en kronkelt meer dan 80 kilometer in zuidoostelijke richting tot het bij Regensburg uitmondt in de Donau. Neem als echte levensgenieter de tijd en wandel rustig door dit prachtige dal in de Beierse Jura. Het landschap wordt gekenmerkt door weilanden en uiterwaarden, jeneverbesheide en steile rotspartijen. De laatste vragen erom om er een kasteel of toren op te bouwen. En dat gebeurde vaak genoeg!

Ridder Wonnebold wijst de weg

In de Middeleeuwen werd de regio Regensburg gekenmerkt door meer dan tachtig kastelen van verschillende grootte en betekenis. Vandaag de dag leiden kasteelpaden van kasteel naar kasteel - een netwerk van meer dan 200 kilometer aan paden die gebruik maken van bestaande wandelroutes.

In totaal lopen er vijf kasteelroutes door de dalen van de Schwarzer Laber, Naab en Regen en ten noordoosten van Regensburg bij Donaustauf en Brennberg. Ze worden gemarkeerd door de ridder Wonnebold op een wit veld. Soms worden ze aangevuld met paden die in een lus lopen en nauwelijks langer zijn dan een dagwandeling.

Het terrein is gevarieerd, deels uitdagend. Er zijn geen vaste etappes. Als u een kastelenroute in haar geheel wilt lopen, moet u de etappes zelf indelen en van tevoren accommodaties boeken. U kunt de wandeltrajecten ook combineren met bus- of treinritten.

Parsberg is voor kastelenliefhebbers die de burchtenroute in het dal van de Schwarze Laber lopen, een goede plek om hun tenten op te zetten. De stad ligt ongeveer halverwege het verloop van de rivier. Het "Romantik Hotel Hirschen", vlakbij de burcht, verwent ons met modern ingerichte kamers, een exclusief wellnessgedeelte en een keuken voor fijnproevers. We genieten van een rustiek slaapmutsje in het modern-rustieke "Wir z'Haus" een straat verderop.

Koningsweg in het dal van de Schwarze Laber

"In de Middeleeuwen, van ongeveer 1200 tot 1300, liep er een koninklijke weg door het dal van de Schwarze Laber die deel uitmaakte van de langeafstandsroute die van Neurenberg via Regensburg naar Wenen leidde," legt Hans Skalet van de Vereniging voor het Burgmuseum uit. "Veel van de burchten werden waarschijnlijk gebouwd om de koninklijke route te beschermen."

Een andere reden voor de overvloed aan burchten en kastelen kan zijn dat geen van de hoge heersers - bisschop van Regensburg of een hertog - in staat was om zich overtuigend te handhaven in de regio en er waren talrijke lagere heren.

Lupburg: "Beiers gouddorp" inbegrepen

Burcht Lupburg, een goed half uur lopen naar het oosten, staat ook op een Jura-kegel. De edelen van Lupburg, een belangrijke adellijke familie in die tijd, lieten het oorspronkelijke kasteel in de 11e eeuw bouwen. Het is in verval geraakt. Maar je kunt nog steeds de fundamenten van de verdedigingstoren herkennen.

Vanaf een uitkijkplatform hebt u een prachtig panoramisch uitzicht. Aan de voet ervan omringen kasteelgebouwen uit de 16e en 17e eeuw een binnenplaats in de vorm van een hoefijzer. Een mooie marktkern met gerenoveerde kleurrijke huizen ligt tegen de burchtheuvel. Lupburg werd daarvoor onderscheiden als "Beiers gouddorp".

Onder het dorp, bij Eggenthal, liep ooit een middeleeuwse handelsroute de Laber over via een stenen brug. Die bestaat vandaag de dag nog steeds. Grote, massieve rotsblokken vormen boogbrug over het water. Nu wandelen de burchtbeklimmers erover.

Jurarotsen en jeneverbesheide

De Laber is op dit punt ongeveer vier of vijf meter breed. Bomen en struiken omzomen de rivier. Een geelgekleurd blad valt in het water en wordt meegenomen door de gemoedelijke Schwarze Laber. Langzaam, heel langzaam. Pure onthaasting. Niet voor niets komt de naam "Laber" van het Beierse woord "lap", wat "traag, lui" betekent. Dat is tenminste één populaire theorie.

De wandelroute volgt de rivier in de richting van Seibertshofen, een charmante route tussen de rivier en steil kalkgrasland waar dennen en jeneverbessen groeien. Ook zilverdistel, paars kartuizer-anjer en tijm voelen zich er thuis.

Het gras schittert lichtgroen in de zon, grote en kleine Jura-rotsen liggen verspreid of torenen hoog op. Na een scherpe bocht van 90 graden verbreedt de Laber zich tot een kleine zwemvijver - compleet met houten steiger. Een stukje wildernis met rivier, waterplanten en indrukwekkende bomen…

Burchtruïne Ehrenfels: verdwenen in het bos

Burchten en kastelen zijn altijd belangrijke oriëntatiepunten geweest. Zoals het ooit imposante kasteel Ehrenfels bij Beratzhausen, een paar kilometer stroomafwaarts aan de Laber. Het stond hoog en van verre zichtbaar op een gerooide bergtop. De Ironie van de geschiedenis: vandaag de dag verdwijnen de overblijfselen van de muren in het bos, met beuken en sparren die er ver bovenuit torenen. Angkor Wat, maar dan in de Oberpfalz! U kunt de locatie bestormen via een romantisch pad door hoge bossen.

De burcht werd voor het eerst vermeld in 1256 in verband met een "Chunradus de Ernvels". "Haar oorsprong is waarschijnlijk te herleiden naar de behoefte van de bisschoppen van Regensburg aan een sterke steunpunt tegen de concurrerende Beierse hertogen," legt Robert Achhammer van de vereniging voor behoud van de burcht. De vereniging zet zich in voor het kostbare onderhoud van de kasteelruïnes. Funderingen worden blootgelegd, muren gestabiliseerd en bomen verwijderd.

Geheimzinnig niets: Burgställe

Een sterke vestingmuur en een greppel van wel tien meter diep omringen de muren. Drie van de eens zeven torens zijn duidelijk herkenbaar. Opmerkelijk: Ehrenfels bood speciaal comfort. Volgens een kroniek: "een goed gelegen berglocatie waar altijd goed water beschikbaar is". Ehrenfels, een van de grootste burchten in de regio, werd later verwoest tijdens de Dertigjarige Oorlog.

En het kan nog een stukje minimalistischer dan ruïnes: als er bijna niets meer over is van een burcht, maar alleen de plek waar die stond nog herkenbaar is, wordt het een "Burgstall" genoemd. De wandelroute rondom Beratzhausen leidt naar zo'n mysterieuze plek - over smalle, steile paden en alleen aanbevolen voor geoefende wandelaars: naar Burgstall Hohe Felsen.

Op een machtige rots, 40 meter boven het Laber-dal, stond hier een bescheiden burcht. Het enige wat er echter nog van over is, is het prachtige uitzicht.

Hoog boven de Naab: burchtrestant Lichtenroth

Als u meer wilt weten over het leven en de dagelijkse routine van de ridders, kunt u het beste naar kasteel Wolfsegg gaan. De tocht begint bij het barokke klooster Pielenhofen aan de Naab, ten noorden van de Laber. Op de steile westelijke oever loopt een bosweg omhoog. U wandelt bergop onder het groene bladerdak van beukenbomen en begeleid door bemoste rotsen. Zodra u de hellingrand bereikt, moet u het richtingbord van Wonnebold volgen en een omweg maken naar de resten (Burgstall) van kasteel Lichtenroth, een verdwenen uitkijkpost op een steile rotsachtige uitloper boven het dal.

Terug op de wandelroute bereikt u al snel een hoogvlakte en nadat u het gehucht met de mooie naam "Biersackschlag" bent gepasseerd, kunt u het dorpje Wolfsegg met zijn kasteel zien liggen. Aan de horizon in het noordoosten zijn de hoogten van de Oberpfalz en de Bayerischer Wald te zien.

Burcht Wolfsegg: met een uitstekend Museum

Burcht Wolfsegg is een van de best bewaarde burchten in de Oberpfalz. Het werd aan het einde van de 13e eeuw gebouwd door de Familie Wolf von Schönleiten en is sinds 1500 grotendeels onveranderd gebleven.

"De authenticiteit van de burcht en het moderne museum maken Wolfsegg tot iets bijzonders," zegt een opgetogen Wolfgang Söllner, die al vele jaren betrokken is bij de Vereniging voor het behoud van de burcht. Het laatmiddeleeuwse woongebouw met zijn halfronde toren rijst op op een rots in het centrum van het kleine dorp.

Verdedigingsmuren omsluiten de binnenplaats van de burcht. Een zwart, geel en blauw gestreepte vlag wappert boven de toren. "Burchten waren niet alleen verdedigingswerken, maar bovenal belangrijke symbolen van heerschappij en macht. Ze lieten iedereen zien waar de baas woont," zegt curator Wolfgang Söllner met een glimlach.

Het militaire nut was te overzien. Gewoonlijk leefden binnen de muren alleen de heersende familie en een paar knechten die met wapens konden omgaan. Een kleine burcht als Wolfsegg kon zich nauwelijks verdedigen tegen een groot leger.

Ja, zo was het!

Het burchtmuseum vertelt op twee verdiepingen het verhaal van het middeleeuwse ridderleven. Het werd opnieuw ontworpen en is bekroond met een prijs voor monumentenzorg. De kamers zijn licht en zorgvuldig ingericht, de teksten op de informatieborden zijn duidelijk en gemakkelijk te begrijpen en moderne media bieden aanvullende informatie.

De onderwerpen variëren van wapens en gevechten, poëzie en muziek tot vrouwenrechten en voeding. Verrassend: de mensen consumeerden in die tijd grote hoeveelheden bier en wijn. Bier en wijn bevatten minder ziektekiemen dan drinkwater - maar ook minder alcohol dan tegenwoordig.

En zoals elke zichzelf respecterende burcht heeft Wolfsegg naast torenvalken ook een spook: de Witte Dame. De legende luidt dat een voormalige kasteelvrouwe eerst door haar man werd aangezet tot een affaire en vervolgens het slachtoffer werd van zijn jaloezie. Wat hen, begrijpelijkerwijs, tot op de dag van vandaag niet heeft laten rusten… Zelfs nu nog zijn er ooggetuigen die beweren ze gezien te hebben!