Kanoën op de Donau: Weltenburg en de Donaukloof

Drie heer goud bij de prestigieuze World Beer Cup - dat moet je eerst maar eens zien te bereiken! Het laaggistende donkere "Barock Dunkel"-bier van de oudste kloosterbrouwerij ter wereld is het gelukt. Ook “Asam Bock", "Märzen Anno 1050" en co. komen ook regelmatig als beste uit de bus. Een reeks van meer dan honderd internationale medailles spreekt voor zich.

De ligging van de abdij Weltenburg is zelfs zonder bierconsumptie adembenemend. De oudste kloosternederzetting van Beieren domineert een grote lus in de Donau. De setting? Om de hoek is de rotsachtige Donaukloof, ertegenover een dichte boshelling, boven de Frauenberg en beneden bij de Donau een blotevoeten- en flipstone-vriendelijke grindoever.

Afhankelijk van het waterniveau is die meer of minder groot, maar bij onze aankomst groter. Markeringen op de kloostermuur herinneren echter aan de verwoestende overstromingen die de begane grond hebben bereikt, voor het laatst in 1999.

Zover zijn we nog lang niet; het waterpeil daalt met elke warme zomerdag. Als het in Kelheim tot onder de markering voor 2,25 meter daalt, moeten de excursieboten stoppen met varen.

Als je dan de Weltenburger Enge wilt "beleven", moet je overstappen. Bijvoorbeeld op Zillen, traditionele, allang gemotoriseerde houten open-air-boten voor ongeveer tien passagiers. Of - commerciële huurboten zijn taboe in dit riviergedeelte - in een eigen kano. Juist daarmee willen we onze watertrip gaan maken, inclusief de aanloop.

Steeds anders, altijd opwindend

We ontmoeten onze gids, Franziska Fruth, om 9 uur 's ochtends bij de Donaubrug in Vohburg. De begroeting is hartelijk. Een goede voorbereiding is de volgende stap: het opblazen van de kano, het opbergen van de lunch en het aantrekken van de zwemvesten. Dan stappen we in. Een subliem gevoel, want we varen op de "Koningin der rivieren van Europa", een terechte titel met tien landen langs de rivier over een totale lengte van 2.850 kilometer.

Nog eind juni vertrokken ongeveer honderd kanovaarders vanuit het nabijgelegen Ingolstadt voor de Tour International Danubien (TID), die als de grootste kanotocht ter wereld wordt aangeprezen. Ze hebben elf weken ingepland voor de reis naar de Donaudelta. Wij zullen onze eindbestemming na slechts 28 kilometer bereiken: Kelheim kan in ongeveer vijf netto peddeluren worden bereikt.

Eigenlijk heb je geen gids nodig op deze etappe, die zelfs geschikt is voor beginners en gezinnen. Maar dankzij Franzi komen we meer te weten. Ze bracht immers ontelbare uren op het water door tijdens haar tijd bij de Kanoclub Kelheim. Hoewel de 42-jarige nu aan de rand van de Alpen woont, blijft de verbondenheid met familie, rivier en club bestaan. Praktisch: moeder Marianne fungeert daar als eerste voorzitster.

"Ik heb de Doana honderden keren gevaren," zegt Franzi, "en toch is het elke keer weer anders. Soms sneller, soms langzamer, soms bruin, soms blauw." Vandaag eerder groen, helder en vrij warm met 23 graden.

Twee kunstenaar-broers, zeven monniken

Friedrich Hölderlin noemde de Donau een "verfrissende, melodieuze rivier, soms schuimend van uitbundigheid, soms vrolijk dromend". Dit laatste geldt voor de etappe Vohburg-Kelheim. De tot wel 100 meter brede stroom stroomt zachtjes voorbij, met oeverstenen die hier en daar uit het water steken. Algemene coulisse: wilgen, weiden, bos. Alles in de groene zone, uitstappen is moeilijk. Een grote kudde schapen aan de waterkant zorgt voor witte vlekken. Je merkt nauwelijks iets van mensen of woningen, bijvoorbeeld in de buurt van Neustadt.

In Eining laten we de overblijfselen van het Romeinse fort Abusina, dat deel uitmaakt van het UNESCO-werelderfgoed Obergermanisch-Raetischer Limes, rechts liggen. Ook de Biergarten bij de veerpont: maandag is een vrije dag! Dus gaan we naar de grindbanken tegenover Haderfleck. Picknicken, zwemmen, reigers spotten.

Idyllisch, maar Franzi weet: "Het beste moet nog komen!" Dat zal zo zijn, maar om de volgende bocht is er nog een kabelpont, een parkeerplaats voor bussen en pelgrims op weg naar de abdij Weltenburg, een bocht in de rivier verderop. De meeste bezoekers komen stroomopwaarts met de excursieboot vanuit Kelheim.

Omdat we doordeweeks onderweg zijn, vinden we gemakkelijk een plekje in de taverne van het klooster en genieten we van ijskoffie, appeltaart en een donkere Radler. Zoet, verfrissend, speciaal. Het bezoekerscentrum in de rotskelder scoort punten met zijn koelte. We rukken ons los van de wereldberoemde Weltenburger Stier, een kopie van de kleine Keltische bronzen figuur.

De rondleiding door de kloosterkerk, een van de belangrijkste sacrale barokgebouwen in Europa, gaat beginnen. De gebroeders Asam hadden al met hun eerste werk een overtuigend visitekaartje afgegeven. Het podiumaltaar compleet met paard en Sint Joris die met een draak vecht! Talloze ‘wimmelwandbilder’ (drukke taferelen aan de muren)! De plafondschildering waarin de Asam-broers zichzelf voor de grap hebben vereeuwigd (ze doen ons denken aan de jonge Thomas Gottschalk!). De rondleiding van een half uur is verrassend leuk.

Broeder Matthias, een van de zeven broeders in het Benedictijnenklooster, heeft ook niet te klagen over verveling. Hij heeft zijn handen vol aan "Gästehaus St. Georg", commercieel en communicatief. Hij wijst seminardeelnemers, pelgrims en "gewone" gasten de weg en hun kamers en spoort hen aan spoedig te eten: "We sluiten om half zeven." Voor erna adviseert hij een wandeling naar de Frauenbergkapel - een goede tip, want het kloosterterrein ziet er bijzonder rustgevend uit in het avondlicht.

Op pad met de Ranger

Andreas Kerner, die we de volgende dag in Stausacker ontmoeten, legt uit wat het label "Het eerste nationale natuurmonument van Beieren" inhoudt. Op weg naar de uitkijkrots legt de Ranger uit waarom het beschermde gebied in 2020 is opgewaardeerd: "Met een oppervlakte van 197 hectare herbergt het gebied indrukwekkende en geologisch waardevolle kalksteenrotswanden met een grote fossielenrijkdom en karstgrotten.

Daarnaast bevatten de loofbossen daar relicten van het steppe/heide-eikenbos en bestanden van oude taxusbomen." Aha! Dit natuurgebied moet worden beschermd en daarvoor is educatie nodig, en daarom zijn er drie Rangers in dienst. Hun credo: "Natuurbehoud werkt met de mensen, niet tegen ze.

Oehoes en slechtvalken

Als afgesproken komt er een biker op ons af in het bos. Andreas wijst hem beleefd op het fietsverbod in het kerngebied. "Oh, dat wist ik niet," antwoordt hij terwijl hij naar zijn navigatiesysteem wijst. Een duidelijk geval voor de collega van Andreas die als digitale ranger voor Komoot en Outdooractive dubieuze online routes opspoort. Kort daarna herinnert Andreas een paar aan de regels op de paden. Maar: "De overgrote meerderheid toont begrip, slechts ongeveer één op de tien ligt dwars."

"Natuurbehoud werkt alleen met de mensen, niet tegen ze"

Het werk van Andreas omvat ook rondleidingen, gericht op flora en fauna. "Twintig soorten zijn gemakkelijk te vinden tijdens een wandeling," zegt hij, terwijl hij enkele van de prominente bewoners van de Weltenburger Enge opsomt: Oehoe, slechtvalk, ijsvogel, buizerd, geelbuikvuurpad, vuursalamander, Kelheimer glansslak en nog veel meer.

Op botanisch gebied is de pulsatilla (een ranonkelsoort) bijzonder. Om deze te beschermen zijn een aantal paden naar de rotsen met uitzicht op het klooster en de kloof afgesloten, maar één pad is wel bewegwijzerd. Trefwoord "Geef mensen een beetje ruimte, verbied niet alles!"

Alles in en aan de rivier

Wandelen en uitzichten van bovenaf - allemaal goed en wel. Maar we staan te popelen om de "kloof" eindelijk live te ervaren. Zillenfahrer Erwin neemt ons mee naar het klooster aan de overkant. "Ik vaar op gevoel in de gegeven situatie. Een duidelijk plan is er niet."

We stappen in onze eigen boten en vertrekken. We willen weten of er draaikolken in de Donaukloof zijn, of gevaarlijke stromingen. Er zijn immers steeds weer ongelukken gebeurd, soms zelfs met dodelijke afloop.

"Het kan inderdaad kritiek worden, bijvoorbeeld als er te veel water is," zegt Franzi. Naast het hogere Donaupeil dat de rivier sneller maakt, was het in het verleden waarschijnlijk het hogere bierpeil dat voor problemen zorgde, vooral bij het manoeuvreren met motorschepen.

Gedurende de volgende vijf kilometer kunnen we niet anders dan versteld staan. Steile rotswanden steken tot 80 meter boven het water uit. Franzi biedt aan de lopende band tekst en uitleg. Hier: de monsterlijke Romeinse muur! Daar: de kleine "vijandige broers", een halfrond stenen trio! Een standbeeld van Nepomuk in de rots. En achterin "Napoleons reiskoffer", de "reuzenhagedis" en de "mijter van de bisschop". Talrijke rotsnamen, talrijke mythes.

Een sublieme blikvanger

Na ruim 20 minuten peddelen rijst de Befreiungshalle op uit het bos. Monumentaal! Dat vraagt om meer! We komen aan bij het clubhuis van de Kelheimer kanoclub, bergen de boten op en lopen naar het imposante ronde gebouw, dat koning Ludwig I. naar verluidt in tranen deed uitbarsten toen hij het in 1863 opende.

Zelfs vandaag de dag zijn veel bezoekers ontroerd door de 18 kolossale standbeelden van vrouwen die borden omhoog houden met de Namen van alle Duitse volkeren die Napoleon in Leipzig hebben verslagen: Schwaben, Beieren, Franken en nog vele meer. De 45 meter hoge koepelruimte is versierd met veelkleurig marmer, een marmermozaïek op de vloer en 34 overwinningsgodinnen, natuurlijk ook van marmer.

Helemaal boven genieten bezoekers van een laatste wow-moment: het uitzicht op de Altmühlleiten en de Hirschberg, die ook deel uitmaken van het natuurreservaat, de hopteeltregio Hallertau in de verte, Kelheim en de Donau aan hun voeten.

We vragen Franzi of we eigenlijk nog verder zouden kunnen peddelen. "Natuurlijk, helemaal tot aan de Zwarte Zee!" lacht ze. Of tot Matting vóór Regensburg. Hoewel het er daar lang niet zo romantisch aan toegaat. De status van nationale waterweg betekent ook: grote schepen, motorboten, zweefvleugelboten.

Die vaartuigen zie je allemaal niet in de Weltenburger kloof. Pater Matthias vertrouwt ons het volgende toe: "In de zomer is het rond het klooster vaak een drukte van belang, maar als de scheepvaart halverwege oktober wordt gestopt, komt er plotseling een dag waarop alles heel stil wordt." Dan ontplooit de Donaukloof een heel eigen charme.