Een ronde vol genot rond de Volkacher Mainschleife

De Mainschleife is uniek. Het is de enige plek in de hele Main, met haar indrukwekkende 527 rivierkilometers, waar de rivier daadwerkelijk een lus maakt. Deze lus kan het best worden bewonderd vanaf het "terroir f"-punt bij het kasteel Vogelsburg uit de 9e eeuw. Vanaf hier heb je een prachtig uitzicht op de bocht in de rivier en tot aan de Schwanberg in de Steigerwald.

De eigenlijke bestemming is echter het kleine dorpje Escherndorf, een ontmoetingsplaats voor veel wijnliefhebbers van over de hele wereld. Sinds een internationaal wijntijdschrift het bedrijf van Horst Sauer een paar jaar geleden uitriep tot beste witte wijnproducent ter wereld, is het wijndorp een bestemming voor tal van nieuwsgierige bezoekers.

Beste witte-wijn-maker ter wereld

Aanvankelijk stopten sommige bezoekers niet eens bij de privévertrekken van de familie en liepen ze vanuit de stijlvol ingerichte vinotheek, waar een aantal enorme potten met Lantana-bloemen voor staan, rechtstreeks de woonkamer in. Gelukkig beperkt de nieuwsgierigheid van de gasten zich tegenwoordig tot de kwaliteit van de wijnen.

Hiervoor is inmiddels Sandra Sauer verantwoordelijk, de 45-jarige dochter des huizes, die al in 2005 bij het bedrijf kwam werken na een studie wijnbouw en oenologie.

Sinds Sandra is begonnen met het maken van de wijnen, is de stijl enigszins veranderd. De wijnen zijn iets delicater en eleganter geworden, vooral de Silvaner, die deels afkomstig is van wijnstokken van meer dan 50 jaar oud van de wereldberoemde Escherndorfer Lump-wijngaard.

De combinatie van de bovenste schelpkalkbodem, een hellingshoek tot 65 procent en de zuidelijke en zuidwestelijke oriëntatie zorgen voor elegante, aromatische en geconcentreerde wijnen tot aan de Trockenbeerenauslese.

Een bijna persoonlijke relatie met de wijnstokken

"We staan heel dicht bij onze wijnstokken en kennen ze allemaal", zegt Sandra, die 20 hectare beheert. "Naar onze mening is dit de enige manier waarop een wijnmaker kan voelen wat de wijnstokken nodig hebben en ze dat ook kan geven." Sandra zit er overduidelijk met haar ziel en zaligheid in. Zelfs de Müller-Thurgau is hier ongewoon aromatisch.

Terwijl we de schatkamer bezoeken, waar de oudste wijn dateert uit 1953 en afkomstig is van Sandra's overgrootvader, legt ze ook uit hoe de wijnen van 2021 verschillen van die van 2020.

"De jaargang 2021 is een elegante, delicate wijn met een gematigd alcoholpercentage. De intense schelpkalknoot staat op de voorgrond in dit wijnjaar en gaat gepaard met een fijne fruitigheid. De premiumwijnen van het wijnjaar 2020 worden daarentegen gekenmerkt door de warmte van dat jaar. Intense exotische smaken kenmerken deze wijnen, ondersteund door een licht rokerig accent dat typisch is voor de warme wijnjaren."

Zuurstof om te drinken

De volgende stop ligt een paar meter verderop in dezelfde straat. Sinds 1 Juli 2021 heeft Daniel Sauer, eind dertig en geen familie van Sandra, samen met zijn vrouw Annemarie de verantwoordelijkheid overgenomen van zijn ouders Rainer en Helga.

De overdracht werd gevierd. "We hebben de volgende dag lekker gegeten," lacht Daniel. Het is dus geen vader-zoon-dispuut, zoals vaak het geval is wanneer een bedrijf wordt overgedragen en lange tijd blijft smeulen.

Er staan een paar tafels op de binnenplaats voor dorstige en hongerige bezoekers, omringd door enorme bloempotten. Een van de gasten neemt Sauerstoff (Zuurstof) tot zich. Geen nood, het woord staat alleen op het etiket, want dat is de naam van de domeinwijnen in de "Leicht & Frisch" lijn van het huis.

Er staan ook verder nog een paar ongebruikelijke wijnnamen op de kaart, zoals "Freiraum". Dit is de naam van een in de maische vergiste Silvaner, de eerste wijn van Daniel, die sinds 2014 vrijwel alleen verantwoordelijk is voor het rijpen van de wijnen in de kelder.

Wijn uit het betonnen ei

Wie niet bekend is met de wijnen van Sauer zal verrast zijn door de naam "Ab Ovo" voor de Silvaner. De Latijnse term betekent zoiets als "origineel, vanaf het begin, uit het ei". Dat laatste is toepasselijk: deze Silvaner is gerijpt in het ei. In een 900 liter exemplaar, en niet omgeven door een kalkschaal, maar door Beton.

"Het Idee kwam bij mijn vader op tijdens een bezoek aan het Iberisch schiereiland," legt Daniel uit. "Daar realiseerde hij zich dat rode wijnen beter rijpen in betonnen vaten. En toen wilden we weten hoe Silvaner zich daarin zou ontwikkelen. Beton is net zo poreus als een houten vat, behalve dat het zijn eigen smaak niet doorgeeft aan de wijn.

"Onze Beton-Silvaner gaat meer in de richting van weidekruiden en is enorm complex en lang houdbaar."

"Na 14 jaar kunnen we zeggen dat het een compleet andere wijnwereld is," zegt Daniel. "Onze Beton-Silvaner gaat meer in de richting van weidekruiden en is enorm complex en lang houdbaar."

Op de 15,5 hectare wijngaard verbouwt Sandra Sauer andere variëteiten zoals Riesling, Pinot Blanc en Müller-Thurgau op schelpkalkbodems. Er is ook een "Altfränkischer Satz" van Silvaner, Riesling en Traminer, samen geteeld en geoogst in een gemengd perceel van de Escherndorfer Lump-wijngaard, samen gerijpt in houten vaten.

Tot slot presenteert Daniel een zin die representatief zou kunnen zijn voor de regio. "Silvaner is zoals Franken. Hij voert niet het hoogste woord, maar als je hem eenmaal als vriend hebt gewonnen, heb je een vriend voor het leven gevonden."

Manfred Rothe: Al meer dan 40 jaar biologische wijn

Voor onze volgende stop nemen we de "Mainkuh", de veerboot van Escherndorf naar Nordheim. Die vaart zeven dagen per week van vroeg tot laat. Tijdens de overtocht kun je het omliggende natuurgebied zien.

De Mainschleife, het grootste meanderende rivierlandschap in Beieren, werd al in 1969 uitgeroepen tot natuurreservaat. De natuurlijke ‘magere’ weiden van de Nordheimer Au en de oevers van de Altmain herbergen duizenden dier- en plantensoorten, waaronder vele die speciale bescherming genieten.

Het wijnjaar 2022 wordt het eerste biologische wijnjaar van Daniel Sauer. Manfred Rothe zou daarover kunnen gniffelen. Maar dat doet hij niet, ook al verbouwt hij al meer dan 40 jaar biologische wijn.

Hij is erg blij met alle nieuwe biologische collega's. En over de talloze gasten die tussen april en eind oktober op het terras en in de wijnbistro genieten van een verfijnde lunch, met rijke gemengde schotels of zeldzame tomatensoorten, allemaal Slow-Food-delicatessen. "Ik definieer mezelf niet langer als een wijnmaker, maar als een plek om te genieten," zegt Manfred. "Aangezien ik ook een bekroonde bistro heb en gevestigd ben in het genietersoord Maininsel."

Toekomst- en amfora-wijnen

Manfred is onlangs ook lid geworden van de nieuwe Initiative Zukunftsweine, waarvan de leden zich richten op schimmelresistente variëteiten. De wijnboer heeft er enkele, zoals Helios en Muscaris.

Manfred werd echter bekend vanwege zijn Silvaner orange-wijnen, die rijpen in houten vaten gemaakt van Spessart-eikenhout, en vooral om zijn amforawijnen.

Dit type wijnproductie heeft een geschiedenis van meer dan 8000 jaar en is uitgeroepen tot UNESCO Werelderfgoed

"Ik wilde altijd al mijn eigen weg gaan met wijn en stuitte op de oude Georgische wijncultuur," legt Manfred uit. "In 2013 groeven we twee Georgische amfora's in, Kvevris, waarin we natuurlijke wijnen produceren." Dit type wijnproductie heeft een geschiedenis van meer dan 8000 jaar en is uitgeroepen tot UNESCO Werelderfgoed.

Nu is het aangekomen in Franken. Voorlopig zijn er echter geen amforen te zien in de kelder; ze worden uit het zicht van het publiek gehouden. Van buitenaf zie je alleen een muur waarop wat zwaardere stenen zijn gedrapeerd die dienen als deksels voor de amforen.

Wie wil weten hoe ze eruit zien, moet naar de tuin gaan. We proeven daar de witte amforawijn in de smaakvol ingerichte vinotheek. De Silvaner heeft aroma's van appel, lindebloesem, alsem, een beetje wierook en zwarte thee en is extreem dicht, mineraal en fruitig in de mond. De Blaue Zweigelt, de tweede amforawijn, is van een vergelijkbaar kaliber.

Foto’ van muskazine, wijn en wijnstokken

Voordat we naar de volgende stop in Volkach gaan, maken we een stop in Dettelbach. Het kleine stadje met zijn kleine, mooie torens langs de hoofdstraat herbergt de oudste banketbakkerij van Franken. Café & Konditorei Kehl" werd opgericht in 1686.

Hier werden in de 19e eeuw ook de gepatenteerde Dettelbacher Muskazine uitgevonden en wordt alleen in deze plaats geproduceerd. Dit lang houdbare pelgrimsgebak wordt gemaakt van een honingdeeg waarin honing, amandelen, noten en bloem, nootmuskaat, foelie, kaneel en andere specerijen zijn verwerkt, maar geen vet of eieren. Muskazines smaken ook goed bij wijn.

Daarna lonkt Volkach, het centrum van de Mainschleife, met meer dan 1100 jaar wijnbouwtraditie. We ontmoeten Rainer Müller en zijn zoon Christian van Weingut Max Müller I in een gebouw midden in het historische stadscentrum. In de smaakvol-moderne vinotheek met zijn schelpkalkvloer en Duitse eikenhouten bar serveert Christian's vrouw Jennifer Silvaner- en Rieslingwijnen van topklasse.

"Onze wijnen worden gekenmerkt door schelpkalk, waardoor verschillende smaakvariaties mogelijk zijn in een relatief klein gebied, omdat de bodemlagen verschillend zijn," legt Christian uit.

"De eerder kale, steenachtige Volkacher Ratsherr brengt diepte en mineraliteit, de Sommeracher Katzenkopf met eerder lichtere, zanderige bodems produceert fruitige, delicatere wijnen en de Escherndorfer Lump levert krachtige, volle wijnen dankzij de vettere bodems en de zeer warme locatie."

Tot slot bezoeken we de kunstenares Isolde Folger, van wie een schilderij in de Berlijnse Bondsdag hangt. Een van haar specialiteiten zijn foto's waarin ze delen van wijnstokken verwerkt. Enkele daarvan zijn ook te zien bij Sandra Sauer. En zo sluiten we de ronde bij de Volkacher Mainschleife af.