Fietsen op de 7-Kapellenroute

Een ochtend in september. Er hangt mist over het land. Nog wel. Het zou zonnig moeten worden. De motoren van de e-bikes zoemen zachtjes. In het vlakke, open landschap van het Donauveen ondersteunen ze de fietsers op hun weg naar het zuiden naar Offingen. Struiken en bomen zoeven voorbij. Een kleine Romeinse tempel duikt op uit het groen. 

Zo ziet het er tenminste uit: twaalf ronde zuilen van larikshout op een kruisvormige basis ondersteunen een plat houten dak. De constructie is ongeveer vijf meter hoog. Binnenin bevindt zich een grote glazen ruit waarin een kruis ingegraveerd is. De "Tempel" is eigenlijk een kapel.

De kapel heeft drie glazen wanden van vloer tot plafond. Daarop zijn gezegden te lezen, zoals "Alles wat tegen de natuur ingaat, houdt geen stand" van Charles Darwin. Of: "Het bestaan van de wereld is gebaseerd op drie dingen. Op waarheid, gerechtigheid en vrede" - een citaat uit de Talmoed. En de Indiaanse wijsheid "We moeten van tijd tot tijd een pauze inlassen en wachten tot onze ziel ons weer heeft ingehaald."

We doen dat met alle plezier en genieten van de idyllische plek, de natuur en de stilte rondom, tot onze ziel weer bij ons is aangekomen…

Architectonische kunst van hout

De Zeven-Kapellen-fietsroute brengt je naar in totaal zeven kleine sacrale bouwwerken. Daarvan zullen we er zes bekijken. De Route loopt over precies 153 kilometer - meestal met weinig verkeer, over asfalt of bospaden en gemarkeerd met een witte zeven op een donkerrood vierkant - door de regio Dillinger Land. 

Je kunt de route het beste linksom, tegen de klok in fietsen. Dan fiets je in eerste instantie meestal over vlakke paden door de vallei, voordat de heuvelachtige uitlopers van de Schwäbische Jura doorkruist worden.

Elk van de kapellen is een architecturaal kunstwerk, ondanks of misschien wel dankzij de moderne eenvoud. Elke kapel is ontworpen door een andere architect. Ze werden opgericht door de stichting van de Wertingse houthandelaar Siegfried Denzel en zijn vrouw Elfriede en werden gepland door de toenmalige conservator van de regionale geschiedenis, Peter Fassl.

Rust en bezinning

"Met deze kapellen willen we de traditie voortzetten van christelijke oriëntatiepunten zoals kruisen, heiligdommen en Mariazuilen, die vroeger dienden als oriëntatie op het platteland," zegt Fassl, die een doctoraat in geschiedenis heeft en een architectuurexpert is. "De Kapellen moeten ook nieuwe uitzichten op het landschap openen in de geest van de Land-Art-beweging - en mensen uitnodigen om uit te rusten en na te denken."

De enige eis voor de architecten was dat de wegkapellen die niet verbonden zijn aan een kerkgenootschap, van hout moesten zijn en een kruis moesten bevatten, aan de buitenkant of aan de binnenkant. En ze moeten op een natuurlijke, onbeschutte plek staan. De kapellen werden gebouwd tussen 2018 en 2020.

Hartig Gundelfingen

Vanmorgen zijn we begonnen in Gundelfingen. Wij, de twee verslaggevers en ons jonge fietsmaatje Steffi (altijd vrolijk en met een hartelijke lach) en Martin (rustig en goed bekend met de regio). Zij wonen allebei in Wertingen.

Gisteravond hebben we lekker gegeten en nieuwe kracht opgedaan voor de rondrit in de "Gasthof Delle". De Familie Delle heeft een eigen slagerij en fokt Aberdeen Angus-runderen, die genieten van het gras in de Donau-veengebieden. Veel prijsoorkonden aan de muren getuigen van de foksuccessen en de hoge kwaliteit van het vlees. De filetlap met cognacsaus was echt supermals en smolt bijna in de mond!

Na de eerste stop bij een kapel in de buurt van Gundelfingen loopt de fietsroute via Peterswörth door schaduwrijke loofbossen in de uiterwaarden langs oude rivierbeddingen en steekt dan bij Offingen de Donau over. Na alle regen is het waterpeil in de rivier enorm hoog en het water is bruin. De route buigt nu scherp af naar het noordoosten en we passeren bij stormachtige tegenwind de kerncentrale van Gundremmingen en haar machtige, al lange tijd stoomloze koeltorens.

Het zoete Wertingen

In Aislingen buigt de Route af naar het oosten, weg van de Donau. Na een korte klim is er een wijds uitzicht over de riviervallei. Zon en wolken wisselen elkaar in hoog tempo af. Een zwaluw danst in de wind boven de geoogste bruine velden. Boven onze hoofden suist een draaiende windturbine.

Weelderig groen domineert ten oosten van het dorp en het gelijknamige riviertje Glött. Een beekje loopt door de weilanden, omzoomd met donkere bossen. We volgen een bosweg en doorkruisen een dun gemengd bos, de Weisinger Forst in het natuurpark Augsburg Westliche Wälder. Twee herten schrikken op en verdwijnen bliksemsnel tussen de bomen.

Ploeterend bereiken we het Zusam-dal en tien kilometer verderop het dal van de Laugna. Op een open plek voor hoge sparren rijst de kapel Emersacker op naar het firmament.

Haar vorm - met een voordak en een twaalf meter hoog, torenachtig lichaam, doet denken aan een orgel met een smalle, zeer hoge kast. Het interieur zonder ramen, kaal op een metalen kruis na, is een tegenhanger van de natuur buiten. De kamer is gevuld met bijna "hemels" Licht, dat binnenkomt door een dakraam van blauw glas. Een plek van stilte en meditatie.

Terug in het Zusam-dal en in noordelijke richting rijdend wordt Wertingen bereikt - tijd voor een zoete pauze op het mooie marktplein. "Het beste ijs is hier te krijgen in Café Casal," adviseert Martin.

Houten kathedraal en biddende handen

Een paar kilometer verder naar het Westen bereiken we een heel bijzondere wegkapel bij Oberthürheim. Op de helling van het Donau-dal, iets boven de dalbodem en ondersteund door kastanjebomen, rijst zij omhoog - smal, met een extreem steil dak en een portiek bij de ingang - als een gotische kathedraal in bonsai-formaat. Maar ze heeft geen torens. Het interieur wordt verlicht door talloze kleine, vierkante, blauwe glazen en een goudgeel kruis.

Zitbanken die koorbanken imiteren, nodigen u uit om uit te rusten en na te denken. Neem plaats op een bank vóór de kapel en geniet van het uitzicht op de Donauried. Nu, in het milde avondlicht, is het rustige, weidse en open landschap met zijn velden, weiden en bomen bijzonder mooi. Je zou hier voor altijd willen blijven …

Verder naar het noorden reikt de wegkapel "Bei den Schwaigen" omhoog naar de blauwe hemel als een paar in gebed gevouwen handen. Haar vorm doet denken aan een steil tentdak, twaalf meter hoog op het hoogste punt.

De kapel staat aan de rand van een bos van essen, eiken en esdoorns. Een beekje, een weide en de afgelegenheid maken de plek tot een klein Arcadië. Licht dringt het interieur binnen via een opening aan de "top van het tentdak", waarin een kruis gespannen is. Het licht lijkt zachtjes langs de ingekerfde wanden naar beneden te stromen.

Kasteelromantiek in Schwenningen

De reis gaat verder in de richting van Schwenningen. De elektromotoren zijn nog nooit zo waardevol geweest als bij deze felle tegenwind. Hij waait met kracht door de uiterwaarden van de Donau. De bomen buigen en het gras glinstert zilver als de windvlagen erover strijken. De natuurlijke Kneipp-locatie bij Gremheim, een beek met groene oevers, houten leuningen en helder water, biedt verfrissing voor vermoeide benen.

"Heeft het spook van het kasteel jullie vannacht met rust gelaten?" lacht gastvrouw Brigitte terwijl ze de volgende dag roerei met spek serveert voor het ontbijt in het "Schlosshotel Kalteneck". Nee, ik heb niets gemerkt, mijn slaap was waarschijnlijk te diep…

Het kasteel met zijn eeuwenoude geschiedenis kreeg zijn Renaissance-uiterlijk rond 1570. Een gracht gevoed door een bron van helder water omringt het trotse gebouw. Drie hongerige geiten zorgen ervoor dat de oevers niet overwoekerd raken. De kamers zijn ruim en modern ingericht. De familie van Brigitte woont al sinds 1890 in het kasteel.

De rondweg verlaat de Donauvallei en voert noordwaarts naar de uitlopers van de Schwäbische Jura. De kapel van Kesselostheim heeft haar plaats gevonden op een helling boven het Kessel-dal. Zij biedt uitzicht over een groen heuvellandschap met dorpjes, weiden, velden en bossen.

Verfijnde lamellentoren

De kapel rijst op als een toren tussen twee oude lindebomen op een vierkante basis van vier meter. Vier houten balken die in een kruisvorm zijn geplaatst en 14 meter hoog zijn, ondersteunen vierkante Lamellen waar de wind doorheen fluit. Ze zijn bij de top verbonden door een kruis, dat het zicht van binnenuit naar de open hemel bepaalt. Een bank naast de toren nodigt uit om uit te rusten, rond te kijken en even stil te staan.

Na nog een paar beklimmingen en stevige afdalingen en de passages door Oberliezheim en Unterliezheim met de bedevaartskerk St. Leonhard, het klooster en de "Klosterbräu"-brouwerij met restaurant (helaas gesloten tijdens ons bezoek vanwege de bedrijfsvakantie), bereiken we de laatste kapel op onze verkenningstocht.

Robuuste blokhut

Als een smalle, lang uitgerekte blokhut steekt de wegkapel Oberthürheim op een heuvel uit het bos, alsof ze eruit gegroeid is. Zij is opgebouwd uit machtige Douglas boomstammen van meer dan tien meter lang, die op elkaar liggen als gestapeld hout.

De lichtsfeer in het interieur heeft een geraffineerde uitwerking, gecreëerd door het samenspel van het dakraam dat door een lange, smalle spleet in het plafond de kapelruimte binnendringt, een gouden kruis aan de smalle kant en een groot, open raam aan de lange kant, dat uitzicht biedt op het landschap en Unterliezheim.

De kamer is kaal op een lange zitbank na. Juist de eenvoud en de verbondenheid met de omringende natuur maken deze wegkapel zo indrukwekkend.

Steffi voelt dat ook zo. "Ja, ik hou echt van deze kapel omdat die zo mooi gelegen is aan de rand van het bos en je hebt een prachtig uitzicht op het platteland en het dorp."

En Martin? "Mijn favoriet is ook de wegkapel van Oberthürheim, vanwege het geweldige uitzicht op de uiterwaarden van de Donau en omdat de gelijkenis met een kathedraal me fascineert."

Maar voordat we terugfietsen naar Gundelfingen, benadrukken ze allebei dat ze alle wegkapellen mooi vinden, allemaal op hun eigen manier. En natuurlijk is elke kapel een bezoek waard. Met of zonder ingebouwde rugwind.